Chào ba mẹ, mình là Phùng Hà, Founder của website giáo dục não phải chuyên sâu bive.edu.vn. Trong suốt quá trình đồng hành cùng ba mẹ, mình biết rằng, có rất nhiều mẹ cảm thấy băn khoăn, lo lắng, mơ hồ về giáo dục não phải.
Tại sao giáo dục não phải mà không phải là giáo dục não trái?
Con của tôi sẽ nhận được lợi ích gì từ giáo dục não phải?
Tôi cần làm gì để giáo dục não phải tại nhà cho con đúng cách?
….
Mình hy vọng chuỗi bài viết này sẽ giúp ba mẹ có cái nhìn rõ nét, cụ thể, thực tế hơn về giáo dục não phải cũng như cung cấp cho ba mẹ các kỹ năng, phương tiện để nuôi dưỡng các năng lực tuyệt vời của con.
Bài học hôm nay của chúng mình sẽ tập trung vào sự khác biệt giữa tư duy bằng não phải với tư duy bằng não trái ở trẻ, và cách tiếp cận giáo dục não phải trong thực tế khi mẹ đồng hành cùng con ở nhà.
.
I- Sự khác biệt giữa bán cầu não trái và bán cầu não phải:
Mình đã từng viết về sự khác biệt giữa tư duy não trái và tư duy não phải rất nhiều lần. Nhưng vì người lớn chúng mình thường tư duy bằng não trái, nên việc hình dung ra khả năng tư duy bằng não phải trong thực tế như thế nào là khá khó khăn.
Ba mẹ biết không, khả năng của não phải là khả năng mà tất cả mọi người đều có, chỉ là, do không được rèn luyện từ nhỏ, nên khả năng này sẽ dần tiêu biến, hoặc bị ẩn khỏi nhận thức của chúng ta. Đó là lý do phần lớn chúng ta không thể hiểu được khả năng hấp thu kỳ diệu của trẻ nhỏ bằng não phải.
Trong thời kỳ não phải hoạt động và chiếm ưu thế (0-6 tuổi), trẻ có thể lĩnh hội các tác động của giáo dục bất kể khó hay dễ. Đồng thời, việc hấp thu này không chỉ là lưu trữ ký ức, mà còn định hình tài năng của trẻ.
Ở bên dưới, ba mẹ sẽ tìm thấy các ví dụ thực tế về những năng lực này. Còn bây giờ, mời ba mẹ nghe podcast khái quát về sự khác biệt giữa bán cầu não trái và bán cầu não phải nhé:
(Podcast được trích từ khóa Podcourse “Phát triển năng lực trí tuệ cho bé từ 0-6 tuổi”)
.
.
II- Những ví dụ thực tế:
1- Ý thức của não trái và tiềm thức của não phải:
Bạn không thể sử dụng ý thức để nói với dạ dạy của bạn “này dạ dày, thức ăn đây, co bóp đi nào”…. Dạ dày của bạn tự động co bóp, tim của bạn tự động đập, phổi của bạn tự động hô hấp… Tất cả các hoạt động này đều diễn ra ở cấp độ tiềm thức.
Bạn thấy con bị nói lắp, và bạn cố gắng dùng dùng ý thức để sửa cho con, nhưng sự việc càng tồi tệ hơn, cho đến khi bạn thay đổi hình ảnh trong tiềm thức của con về bản thân mình.
Bạn rất nhiệt tình dạy con học mà con không tập trung, bạn mất bình tĩnh, ép con, quát con, con càng sợ càng mất tập trung, càng học kém. Mặc dù về mặt ý thức, con muốn học tốt, nhưng tiềm thức của con nói rằng “mẹ nổi cáu khi mình không hiểu bài, mình thật là một đứa trẻ tệ hại”, khi mâu thuẫn giữa ý thức và tiềm thức xẩy ra, tiềm thức luôn chiến thắng.
- Tiềm thức giống như phần chìm của tảng băng, điều khiển & chiếm 90% tư duy của bạn.
- Ý thức chỉ chiếm 10% tư duy cũng như năng lực của bạn.
Ý thức là gì?
Ý thức là phần biết suy nghĩ và lập luận của bạn, là một phần trong tâm trí bạn được dùng để đưa ra quyết định hàng ngày. Ý chí tự do của bạn nằm ở đây và với ý thức, bạn có thể quyết định điều bạn muốn tạo ra trong cuộc sống của bản thân mình.
Với ý thức, bạn có thể chấp nhận hoặc phản kháng lại bất kỳ ý tưởng nào. Không một người hay một tình huống nào có thể bắt bạn suy nghĩ một cách nghiêm túc về những suy nghĩ và ý tưởng mà bạn không lựa chọn. Và tất nhiên, những suy nghĩ bạn lựa chọn cuối cùng sẽ quyết định cả cuộc đời bạn.
Nhờ quá trình luyện tập cùng với sự nỗ lực, bạn có thể học cách điều chỉnh những suy nghĩ của bạn hướng tới những suy nghĩ có lợi cho sự hiện hữu của giấc mơ và mục tiêu bạn đã chọn.
Ý thức của bạn có sức mạnh rất lớn, nhưng lại là phần hạn chế hơn trong tâm thức bạn.
Tiềm thức là gì?
Thực ra tiềm thức của bạn đặc biệt hơn nhiều. Nó thường được nhắc đến như phần tâm trí tinh thần hay phổ quát, và nó không biết đến giới hạn nào, ngoại trừ những giới hạn mà bạn chủ ý chọn.
Hình ảnh về bản thân bạn và những thói quen của bạn đều “sinh sống” trong tiềm thức. Nó hoạt động trong từng tế bào của cơ thể bạn. Phần tâm trí này có liên hệ với con người siêu phàm ở mức độ cao hơn so với phần ỳ thức. Đó là sợi dây gắn kết bạn với thế giới, với khởi nguồn và sự thông thái vô hạn của vũ trụ.
Tiềm thức là thường xuyên, là vô tận và nó chỉ hoạt động trong thời điểm hiện tại mà thôi. Nó lưu trữ những kinh nghiệm và ký ức của bạn, nó giám sát tất cả những hoạt động, những chức năng vận động, nhịp tim, tiêu hóa… của cơ thể bạn.
Tiềm thức nghĩ đúng theo nghĩa đen, và nó sẽ tiếp nhận tất cả những suy nghĩ mà ý thức của bạn đã chọn nghĩ. Nó không có khả năng bác bỏ khái niệm hay ý tưởng. Như vậy, điều đó có nghĩa là chúng ta cần phải chọn cách sử dụng ý thức để cài đặt lại những niềm tin thuộc về tiềm thức, và tiềm thức phải chấp nhận những ý tưởng và niềm tin mới; không được “cự tuyệt” chúng.
Chúng ta hoàn toàn có thể đưa ra những quyết định có ý thức để thay đổi nội dung tiềm thức của mình.
Như bạn đã thấy, tiềm thức quyền năng hơn ý thức rất nhiều. Hãy thử tưởng tượng tâm trí bạn như một núi băng trôi. Phần núi băng mà bạn nhìn thấy phần nổi trên mặt nước, chính là ý thức của bạn. Nó chỉ thể hiện được khoảng 1/6 khả năng trí tuệ của bạn mà thôi, còn phần ở dưới nước (chiếm khoảng 5/6) chính là tiềm thức của bạn. Khi chúng ta hoạt động chủ yếu là nhờ ý thức (mà thường chúng ta vẫn vậy) chúng ta mới chỉ sử dụng một phần nhỏ tiềm năng thực sự của chúng ta mà thôi.
GIÁO DỤC NÃO PHẢI VÀ TIỀM THỨC:
Ý thức là loại phương tiện chậm chạp và cồng kềnh hơn nhiều so với tiềm thức. Vì vậy, mục tiêu của chúng ta là phải làm sao giúp con cái khai thác được nguồn sức mạnh trong tiềm thức, sử dụng nó để phục vụ lợi ích của bản thân.
Bởi não phải của con người là phần não phụ trách các hoạt động tiềm thức, vì vậy, giáo dục não phải đúng cách sẽ có tác động to lớn đối với cuộc đời của con bạn.
.
2- Trí nhớ não trái và trí nhớ não phải:
Nếu ghi nhớ bằng não trái là kiểu trẻ nghe thầy giảng bài, phân tích để hiểu xem thầy giảng gì, ghi ghép lại những gì mình nghe và đọc đi đọc lại để nhớ được vấn đề, thì ghi nhớ bằng não phải giống như vừa nghe thầy giảng, vừa bật máy ghi hình trong não bộ, ghi lại toàn bộ lời giảng của thầy, đồng thời hiểu thấu đáo và trọn vẹn các vấn đề. Sau này, khi cần đến, trẻ chỉ cần bật lại đoạn băng ghi hình ở trong đầu lên.
Một số ví dụ:
Chuyện kể rằng: khác với những phóng viên khác, nhà báo người Nga S. V. Sherashevski không bao giờ ghi chép trong những cuộc họp báo. Khi trưởng phòng biên tập thắc mắc về vấn đề này, ông giải thích rằng mình không cần phải ghi chép vì bản thân có thể nhớ tất cả mọi thứ. Khi được yêu cầu nhắc lại những gì người biên tập nói trong cuộc họp hôm đó, ông đã nhắc lại đúng từng chữ một, thậm chí còn diễn tả lại từng cử chỉ.
Nhà sinh vật kiêm nhà dân tộc học Kumagusu Minakata đến từ Wakayama, Nhật Bản, người được xem là một trong những thần đồng vĩ đại của Nhật Bản cũng có khả năng ghi nhớ tuyệt vời. Trong suốt quá trình đi học, ông chỉ cần đọc lướt những cuốn sách nghiên cứu mượn từ cha của bạn mình và khi trở về nhà, ông có thể kể lại chi tiết nội dung cuốn sách vô cùng chính xác, thậm chí mô tả cả hình minh họa trong sách. Người ta nói rằng ông đã ghi nhớ được từ bốn đến năm trăm bộ sách theo cách này, bao gồm cả các cuốn sách minh họa về thực vật học và những cuốn bách khoa toàn thư.
Lời kể của một mẹ có con gái theo học giáo dục não phải: “Đã một năm con gái tôi theo học kể từ khi Trường Mẫu giáo Heiwa trở thành Trường Mẫu giáo Shichida, và tôi liên tục bị bất ngờ trước khả năng tập trung của con. Mới hôm nọ cô giáo trên lớp giao cho con bài tập đọc và bài tập học thuộc lòng cho kỳ nghỉ đông. Cuốn sách cô chọn là “Oku no Hosomichi” (tuyển tập các bài thơ của Basho) và “Xứ tuyết” (một cuốn tiểu thuyết của Kawabata). Đầu tiên tôi đọc to từng đoạn cho con nghe và yêu cầu con đọc theo tôi đoạn đó hai lần. Sau đó, mặc dù tôi không chắc rằng con có thể làm được, tôi vẫn yêu cầu con kể lại và bé đã khiến tôi sửng sốt khi kể rất trôi chảy và gần như là hoàn hảo những gì nghe được bằng trí nhớ của mình. Quyển “Xứ tuyết” cũng rất dài nhưng thật ngạc nhiên là con không hề gặp khó khăn và không mắc lỗi dù chỉ một từ hay một âm tiết nào khi kể lại.”
Nhiều bé theo học Bive cũng đã và đang thể hiện khả năng ghi nhớ khiến người lớn phải kinh ngạc:
.
.
Em bé có thể nhớ hết tên các nước và thủ đô trong phần học trên Bive. Ngoài ra, bé cũng đọc và làm toán thành thạo rồi các bác nhé!
.
Bé mới hơn 2 tuổi, chưa nói rõ mà bé luôn đọc trước kết quả của các phép tính trên Bive, và không sai bất cứ phép tính nào. Mọi người bảo bé là thiên tài làm mẹ rất ngại, mẹ bảo chỉ cần đúng phương pháp, các bé đều sẽ làm ba mẹ bất ngờ!
.
Em bé có thể nhớ hàng nghìn thẻ flashcard, các đoạn văn, biểu thức toán học… khi chỉ học 1 vài lần 1 bài học trên Bive.
.
Trí nhớ của não phải không chỉ làm nhiệm vụ lưu trữ thông tin. Nó thúc đẩy khả năng sáng tạo mạnh mẽ để làm nảy sinh những ý tưởng đột phá và khác biệt hơn hẳn so với những ý tưởng thông thường. Trí nhớ não trái, cho dù có phát triển như thế nào cũng không thể có được những khả năng này. Thực tế là những người có xu hướng ghi nhớ bằng não trái thường tư duy kém hơn và thiếu trí tưởng tượng. Cần phải hiểu rằng bản chất của trí nhớ não phải hoàn toàn khác so với trí nhớ não trái.
Trí nhớ não phải thường được gọi là trí nhớ của hình ảnh. Nhạc trưởng Hirofumi Iwashiro có thể ghi nhớ cả một bản nhạc hoàn chỉnh mà chỉ nhìn qua một lần. Ông kể lại rằng khi chỉ huy dàn nhạc, ông thực sự nhìn thấy bản nhạc trôi trước mặt ông. Toscanini và Reubenstein cũng sở hữu khả năng đặc biệt này.
Ngày mùng năm tháng Sáu năm 1994, trong chương trình Tivi “Người thuyết trình”, cậu bé năm tuổi Atsuhiro Suzuki đã ghi nhớ được chín mươi tấm thẻ hình. Mặc dù càng ngày càng có nhiều trẻ biết cách sử dụng trí nhớ não phải để nhớ được nhiều thẻ như vậy, nhưng trí nhớ não phải không chỉ đơn giản là đảm nhiệm chức năng lưu giữ thông tin. Trên thực tế, trí nhớ não phải liên kết chặt chẽ và kích thích khả năng sáng tạo phát triển, bởi vậy, việc phát triển trí nhớ não phải trở nên vô cùng quan trọng.
3- Não trái tư duy bằng ngôn ngữ và não phải tư duy bằng hình ảnh:
Ngôn ngữ vốn thuộc về não trái chỉ có ảnh hưởng nhỏ tới cơ thể. Trong khi đó, hình ảnh lại có ảnh hưởng mạnh mẽ tới các tế bào, các mô, các cơ quan trong cơ thể và kích thích sự thay đổi của toàn bộ cơ thể. Lý do là vì hình ảnh đã sử dụng một mạch thần kinh riêng biệt, khác với mạch thần kinh liên quan tới ngôn ngữ.
Trong khi mạch thần kinh truyền tải ngôn ngữ chỉ có thể tác động lên tầng ý thức bề nổi thì kênh thông tin hình ảnh lại tác động mạnh mẽ đến những tầng sâu bên dưới tầng ý thức hay còn gọi là tiềm thức của con người. Nếu như phần ý thức chỉ gây ảnh hưởng không đáng kể lên cơ thể con người thì phần tiềm thức lại có khả năng làm chuyển hóa toàn bộ cơ thể nhờ hiện thực hóa ý nghĩ của con người. Hoạt động tưởng tượng của não phải giúp phát huy được sức mạnh của tiềm thức bên trong con người một cách hiệu quả.
Cũng như ngôn ngữ, hình ảnh là phương tiện để truyền tải thông tin. Ngôn ngữ đóng vai trò là kênh giao tiếp của não trái trong khi hình ảnh là kênh thông tin của não phải.
Nhưng những hình ảnh đó hoạt động như thế nào?
Sự thật là chính các hình ảnh này tạo ra cảm giác cho con người. Người ta cũng có thể nói rằng những hình ảnh đó là tiến trình tư duy thông qua các giác quan. Hình ảnh là cây cầu trung gian kết nối nhận thức, cảm xúc với cơ thể con người. Sự tưởng tượng (tức là khả năng tạo ra hình ảnh) có ảnh hưởng lớn tới cơ thể chúng ta theo nhiều cấp độ khác nhau. Trong thể thao, người ta thấy rằng sự dẻo dai trong cơ bắp, huyết áp và sóng não của các vận động viên chuyên nghiệp có sự thay đổi tích cực rõ rệt khi họ được thực hành thêm các bài tập về tưởng tượng và các bài tập rèn luyện tinh thần.
4- Tốc độ của não trái và tốc độ của não phải:
Đây là một ví dụ thực tế về tốc độ của não phải, điều mà não trái không thể làm được:
.
Ba mẹ có thể tìm thấy vô số video về tốc độ tính toán nhanh hơn máy tính như thế này trên youtube. Và đôi khi ba mẹ cảm thấy đó là việc hết sức khó tin. Ba mẹ có thể băn khoăn rằng: nếu như con tôi không giỏi đến mức độ này, thì có phải tôi đã giáo dục não phải thất bại không? Nếu như con tôi không cần đến mức này, thì liệu tôi có cần đến giáo dục não phải nữa không?
Video trên mình đưa ra chỉ để chứng minh với ba mẹ rằng, khả năng của não phải là vô cùng to lớn. Nhưng GIÁO DỤC NÃO PHẢI KHÔNG CHỈ DÀNH CHO THIÊN TÀI, GIÁO DỤC NÃO PHẢI DÀNH CHO MỌI TRẺ EM.
Khi con được kích hoạt não phải từ nhỏ, dù khả năng xử lý thông tin của con có thể chưa nhanh như video bên trên thì việc con học và nắm bắt thông tin nhanh chóng hơn bình thường cũng sẽ mang lại những lợi ích vô cùng to lớn. Nếu như bình thường con mất 1 tuần để đọc hiểu 1 cuốn sách, thì khi não phải tham gia, con có thể chỉ cần 1 ngày hoặc 1 giờ. Khi lên lớp, con có thể hiểu bài ngay trên lớp để về nhà không cần bỏ quá nhiều công sức để theo kịp bài, thay vào đó, con có thể dành thời gian cho các hoạt động phong phú khác.
Mình không biết ba mẹ có quen những người mà có thể đọc qua và nhớ cả một quyển sách không, nhưng mình thực sự biết một vài người.
Một là anh hàng xóm nhà mình, nay đã chuyển vào miền Nam để mở công ty riêng (chuyên về hóa chất). Anh ấy là bạn học của anh trai mình. Anh ấy có thể đọc qua 1 cuốn sách, sau đó, bọn mình đố anh ấy 1 bài hoặc 1 câu ở trang nào, anh ấy sẽ nói chính xác số trang. Anh ấy cũng có thể nhớ hết các chất trên một chai dầu gội với một lần đọc qua. Sau này anh ấy làm việc ở công ty sản xuất sơn, vì anh ấy nhớ hết công thức hóa học mà họ cần bảo mật, nên anh ấy bị cho nghỉ việc. Thế là anh ấy đành phải mở công ty riêng và làm giám đốc.
Mình còn có một câu bạn học cùng trường, Mình biết cậu ấy hồi cấp 3 vì học cùng trường, nhưng cậu ấy bảo biết mình từ năm lớp 5, khi đó bọn mình đều đi thi học sinh giỏi toán, cậu ấy nhớ luôn điểm thi của mình hồi đó (còn mình còn không nhớ mình được giải mấy) chỉ sau 1 lần xem. Sau này mình mới biết, cậu ấy là kiểu sử dụng não phải nên ghi nhớ rất tốt. Bây giờ cậu ấy cũng là giám đốc của một công ty xây dựng, và mình đoán, cậu ấy chắc không bao giờ cần xem sổ để nhớ ai là người nợ và nợ bao nhiêu tiền.
Cho đến khi viết bài này, mình vẫn rất phân vân, vì mình đang kể những câu chuyện rất thật, nhưng có vẻ khó tin. Nhưng mình hy vọng những ví dụ thực tế này sẽ giúp ba mẹ hiểu hơn về lợi ích của giáo dục não phải đối với tương lai của trẻ.
Ba mẹ hãy nghĩ rằng chúng ta chỉ đang giúp con ghi nhớ tốt hơn, giúp con có trí tưởng tượng giỏi hơn, giúp con học nhanh hơn, giúp con biết đọc để tự mình học sớm hơn… như vậy đã mang lại những thay đổi đáng kể trong suốt cuộc đời của con rồi. Không cần phải một bước trở thành thiên tài. Và cho dù con có giỏi đến mức như vậy, thì cũng không có gì đáng lo cả, vì các bé thời nay dưới sự giáo dục đúng đắn, đều rất giỏi, và con sẽ không phải là một trường hợp cá biệt, đến mức mà mọi người khó hiểu.
III- Những việc cụ thể ba mẹ cần làm để giáo dục não phải tại nhà cho con:
Có rất nhiều kiến thức mà mình muốn gửi đến ba mẹ, nhưng mình sẽ gửi một cách từ từ, để ba mẹ có thể đi từ cơ bản đến chuyên sâu. Còn bây giờ mình sẽ tóm tắt một số việc cơ bản và đơn giản mà ba mẹ có thể đồng hành giáo dục não phải cùng con ở nhà ngay hôm nay:
1- Ghi nhớ trọng tâm của giáo dục não phải: là giáo dục từ trái tim. Hãy đặt giáo dục tâm hồn của con lên hàng đầu và luôn kết nối trước, chỉ dạy sau.
2- Ghi nhớ não phải tư duy với tốc độ cao và số lượng nhiều nên mỗi ngày nên dành một vài phút để con luyện tập học nhanh: thông qua flashcard hoặc các bài học với tốc độ cao. Do giai đoạn này trẻ có khả năng tiếp thu gần như không giới hạn, nên ba mẹ có thể dạy cho trẻ bất cứ kiến thức nào từ toán, tiếng Việt, tiếng Anh đến âm nhạc, khoa học, xã hội…
Tham khảo:
🍄🍄 Hướng dẫn khai thác các phần học flashcard trên Bive
.
3- Vì não phải liên quan trực tiếp với hoạt động ghi nhớ và xử lý hình ảnh, nên con cần được tham gia nhiều trò chơi phát triển khả năng tưởng tượng, ghi nhớ màu sắc. Ngay bây giờ, ba mẹ có thể truy cập vào mục “bài tập não phải” trên website bive.edu.vn, chọn xem hướng dẫn để cùng con thực hành chuyên sâu.
🍄🍄 Click để truy cập các bài tập não phải chuyên sâu.
IV- Hỏi đáp:
❓ Chương trình giáo dục não phải của bive.edu.vn có đầy đủ không?
Mình có thể cam kết với ba mẹ, Bive Edu mang lại cho ba mẹ các chương trình và tài nguyên giáo dục não phải cực kỳ chuyên sâu và đầy đủ. Nếu ba mẹ chịu khó khai thác thì những gì bé nhận được có thể là vô giá.
❓ Website bive.edu.vn có khó sử dụng không?
Vừa dễ, vừa khó.
Các bài học thiết kế sẵn trên Bive có lộ trình sẵn theo ngày cho từng môn, vì thế mẹ bận mấy cũng có thể cho con học được. Chỉ riêng học những phần cơ bản gồm 5 môn: toán, tiếng Việt, tiếng Anh, kiến thức quanh em và âm nhạc, con đã được kích thích rất đáng kể. VÀ GIÁ TRỊ CỦA CÁC PHẦN HỌC NÀY ĐÃ NẰM NGOÀI MONG ĐỢI của rất nhiều mẹ nếu so sánh với các chương trình tương ứng trên thị trường.
Ngoài các phần học cơ bản, trên Bive còn có các bài tập não phải chuyên sâu và kho tài nguyên phong phú để mẹ khai thái. Để khai thác hiệu quả đòi hỏi mẹ bỏ thời gian để tìm hiểu và sắp xếp công việc để đồng hành cùng con. Đó là điểm mà ba mẹ có thể thấy khó lúc ban đầu. Nhưng hạnh phúc không bao giờ đến từ sự dễ dãi. Khi ba mẹ tự kỷ luật bản thân để đi cùng con mỗi ngày, ba mẹ sẽ cảm nhận được những niềm vui ngọt ngào đến từ những tiến bộ không ngừng của con.
Liên hệ mình để có thêm thông tin chi tiết theo số zalo: 082 203 0668
.
V- Một số đánh giá về Bive:
.
Feedback còn rất nhiều nữa các mẹ nha 💖💖💖