CÁCH NUÔI DẠY TRẺ THÔNG MINH BIẾT PHÁT HUY NĂM GIÁC QUAN CỦA NÃO PHẢI
~ Điều kỳ diệu về Trí nhớ Não phải
Trích sách Giáo dục não phải, tương lai cho con bạn – Makoto Shichida
Dạy con cách ghi nhớ thông tin bằng não phải
Trí nhớ cũng được chia làm hai loại: trí nhớ não phải và trí nhớ não trái.
Trong khi trí nhớ não trái dựa vào ngôn ngữ, trí nhớ não phải dựa hoàn toàn vào hình ảnh hay đôi khi còn được gọi là trí nhớ chụp hình. Khi sử dụng trí nhớ não phải, bạn chỉ cần liếc qua là có thể nhớ được thông tin, giống như việc chụp nhanh một bức hình. Hơn nữa, khi cần nhớ lại thông tin, não bộ chỉ cần gợi lại hình ảnh dễ dàng như việc xem lại một tấm ảnh cũ.
Hầu hết các trẻ bị điểm kém thường có trí nhớ ngôn ngữ não trái không tốt, vì vậy không thể nhớ được những gì đã học. Các em vốn có trí nhớ não phải tốt, nhưng do thường chỉ sử dụng não trái, nên chưa phát huy được năng lực trí nhớ bẩm sinh tuyệt vời của não phải.
Điều gì sẽ xảy ra nếu khả năng ghi nhớ não phải của các em được luyện tập để phát triển? Các em sẽ đột nhiên phát triển những năng lực hoàn toàn khác. Một trẻ học kém có thể trở thành một trong những học sinh xuất sắc nhất trong thời gian ngắn.
Một ví dụ điển hình về trí nhớ não phải là cô bé Yuma học lớp Năm. Khi được nghe kể về những năng lực của não phải, cô bé khẳng định mình sẽ cố gắng luyện tập để đạt được những khả năng này. Bé chăm chỉ thực hiện các bài tập hình dung hình ảnh. Sau khoảng một tháng, bé đã có thể tự do tưởng tượng các hình ảnh. Và kể từ đó, mỗi khi nhắm mắt, cô bé sẽ hình dung ra được những trang sách giáo khoa dù mới chỉ đọc một lần. Cô bé viết câu trả lời dựa trên những gì trí nhớ não phải chụp được từ sách giáo khoa và nhận được điểm tuyệt đối trong tất cả các lần thi.
Mẹ cô bé rất hạnh phúc vì con đã sở hữu một khả năng quý giá sẽ hỗ trợ con suốt cuộc đời. Khi được hỏi: “Kết quả tốt nhất khi được giáo dục bằng não phải là gì?” Bé Yuma trả lời: “Con được 100 điểm trong tất cả bài thi”. Cô bé bắt đầu thích học và mẹ bé cũng thấy rằng bé đã trở nên tốt bụng hơn với những người xung quanh. Điều hạnh phúc là, chính mẹ bé là người đã chứng kiến sự thay đổi tuyệt vời ấy nơi con gái mình.
** Ví dụ này chỉ nhằm trình bày năng lực trí nhớ kỳ diệu của não phải chứ không định hướng dạy trẻ theo kiểu chụp hình và chép lại như đã bị các tác giả khác phê phán. Bởi lẽ, năng lực trí nhớ não phải còn có nhiều tác dụng tuyệt vời và sáng tạo hơn nhiều.
.
Trí nhớ hình ảnh của não phải
Không giống não trái vốn chỉ có thể ghi nhớ mơ hồ dựa vào ngôn ngữ, não phải ghi nhớ dựa vào hình ảnh. Theo bác sĩ tâm thần Silvano Arieti, trí nhớ hình ảnh có thể được giải thích bằng ví dụ sau. Khi một người cố gắng nhớ lại căn bếp của mình, anh cố gắng tái tạo từng chi tiết một. Đầu tiên là bàn ăn sáng, sau đó là bức tường, tiếp đến là lò nướng. Đối với hầu hết mọi người, việc hình dung ra ngay toàn bộ căn phòng là rất khó khăn, thậm chí là không thể.
Tác giả của cuốn sách Yasuragi no Seimei Kagaku (Khoa học đời sống hướng đến sự thoải mái), cô Keiko Yanagisawa nói rằng cô không thể hiểu được kiểu trí nhớ này vì cô vốn đã sở hữu trí nhớ não phải từ khi còn nhỏ. Nếu cô muốn nhớ lại căn bếp của mình, cảnh tượng căn bếp ngay lập tức hiện lên trong tâm trí cô một cách sống động và đầy đủ mọi chi tiết. Khi tình cờ biết đến lời giải thích của bác sĩ Arieti về sự khác biệt giữa chức năng ghi nhớ của hai bán cầu não, lần đầu tiên cô nhận ra rằng cách cô ghi nhớ hoàn toàn khác mọi người. Trí nhớ của người khác thì giống như những hình bóng mơ hồ, mờ nhạt, và không hề giống những hình ảnh sống động đầy màu sắc của cô. Thế rồi, cô cảm thấy cô đơn, lạc lõng khi nhận thấy rằng trí nhớ của mọi người hầu như đều hết sức mơ hồ, và có lúc cô còn cảm thấy lo lắng vì mọi người đã quên những gì cô nhờ họ làm.
Bán cầu não phải với bộ nhớ hình ảnh cho phép con người có thể nhớ được những gì đã xảy ra như thể đang xem lại những bức hình. Bất cứ em bé sơ sinh nào cũng dễ dàng phát triển trí nhớ não phải. Vì năng lực này là một chức năng của não phải, nên những trẻ em ở trong độ tuổi não phải chiếm ưu thế đều có thể phát triển năng lực này dễ dàng. Ngay cả học sinh tiểu học và trung học vẫn có thể dễ dàng phát triển năng lực này.
.
Các chức năng của trí nhớ não phải
Các phương pháp giáo dục truyền thống cố gắng nhồi nhét kiến thức vào bán cầu não trái của trẻ. Mục tiêu của những phương pháp này là để “gia tăng trí thông minh” chứ không phải “đánh thức trí thông minh”. Chính vì vậy, các bé có trí nhớ kém không thể nạp thêm thông tin và không thể gia tăng trí thông minh của mình.
Tuy nhiên, trí thông minh kém chỉ là kết quả của việc não trái ghi nhớ kém mà thôi. Những trẻ kém thông minh vẫn sở hữu trí nhớ não phải đang ngủ yên có thể giúp các em phát triển thành một đứa trẻ thiên tài. Một khi trí nhớ não phải được phát triển, những trẻ thiểu năng hoặc chậm hiểu với chức năng ghi nhớ hầu như ít hoạt động sẽ có được trí nhớ rất tốt, và các em còn tỏ ra thông minh hơn cả mức kỳ vọng của thầy cô và cha mẹ.
Ví dụ sau kể về một cậu bé ba tuổi bốn tháng được bác sĩ chẩn đoán là gần như suốt đời phải sống trong viện dành cho người thiểu năng trí tuệ vì không có khả năng ghi nhớ. Vậy mà chỉ sau hai tháng bé luyện tập trí nhớ não phải, trí nhớ của bé đã cải thiện. Bé đã có thể nhớ những cuốn sách mà mẹ mới chỉ đọc cho nghe một lần.
Bé cũng nhớ được các chữ Hán dù chỉ mới nhìn lướt qua. Chỉ trong vòng một tháng, bé đã nhớ được tám mươi chữ Hán cơ bản.
Một ví dụ nữa là bé Takashi Ishida ở Quận Tokushima. Cậu bé đang học lớp Bốn và luôn xếp hạng cuối lớp. Cậu chỉ đạt điểm 10/100 ở tất cả môn học. Các lớp học phụ đạo hay học thêm cũng không thể giúp cậu cải thiện điểm số. Tuy nhiên, sau khi theo học khóa học luyện tập trí nhớ não phải trong bốn tháng, cậu đã làm mẹ ngạc nhiên vì đạt được điểm toán 90/100 và điểm ngữ văn 85/100. Từ đó trở đi, cậu luôn ở trong số học sinh đứng đầu lớp.
Thay vì đưa con tới học những lớp học thêm không hiệu quả, hãy cho con cơ hội để phát triển trí nhớ não phải thông qua phương pháp giáo dục não phải. Các em học sinh bị điểm kém khi sử dụng não trái có thể tiến bộ rất nhanh khi bán cầu não phải được phát huy.
Ghi nhớ tức thời bằng trí nhớ não phải
Khi còn là một bé sơ sinh, Atsushi Murakami đã được mẹ tráo thẻ cho xem. Khi nhìn các tấm thẻ được tráo với tốc độ cao, bán cầu não trái, vốn chỉ làm việc ở nhịp độ chậm, sẽ tạm ngừng hoạt động kiểm soát để nhường chỗ cho bán cầu não phải xử lý thông tin ở tốc độ cao. Nói cách khác, khi nhìn một lượng lớn thẻ được tráo ở tốc độ cao, trí nhớ não phải đã được kích hoạt sẽ cho phép chúng ta ghi nhớ các sự vật trong chớp mắt.
Bằng cách này, khi Atsushi được ba tuổi năm tháng, cậu bé đã vận dụng được trí nhớ chụp hình để ghi nhớ tức thời những gì cậu thấy và có thể gợi nhớ lại bất cứ lúc nào. Hơn nữa, cậu còn rất giỏi với các con số. Chỉ cần nhìn vào bảng các nguyên tố hóa học, cậu có thể nhớ được ký hiệu và số hiệu nguyên tử của mười nguyên tố hóa học. Khi nhìn các tấm thẻ Kanji được đánh số, cậu có thể nhớ chính xác cả con số cũng như các nét. Cậu đọc rất nhiều sách và có thể nhắc lại chính xác từng chữ đã đọc. Song, bé Atsushi không phải là một trường hợp đặc biệt. Rất nhiều trẻ em được rèn luyện trí nhớ não phải cũng có tài năng như vậy.
.
Làm thế nào để phát triển trí nhớ não phải?
Trong lý thuyết giáo dục truyền thống, việc học phải được xây dựng từng chút một. Kiến thức được truyền đạt cho các em theo từng phần, từng phần thông qua việc hiểu và ghi nhớ. Các nhà giáo dục truyền thống thường chỉ trích phương pháp tiếp cận giáo dục não phải. Tại Viện Shichida, các bé rất nhỏ có thể ghi nhớ các bảng cửu chương hoặc các bài thơ của các nhà thơ lỗi lạc như Kotaro Takamura hay Hakushu Kitahara mà không cần hiểu ý nghĩa. Sự ghi nhớ này đã bị chỉ trích là vô ích và “phi – giáo dục” vì nó chỉ là sự nhồi nhét kiến thức chứ không dạy cho hiểu.
Họ cho rằng giáo dục phải dạy kiến thức và kỹ năng.
Ta hãy thử tìm hiểu cách dạy tiếng Anh trong nhà trường hiện nay. Chúng ta hiểu mỗi bài học dần dần bằng cách ghi nhớ và hiểu ngữ pháp. Nhưng ngôn ngữ quá phức tạp và đa dạng để não trái có thể học một cách logic. Vì vậy, tinh thông một ngoại ngữ là việc bất khả thi. Tuy nhiên, với não phải, không có việc gì là không thể. Khi một lượng lớn thông tin đã được thu nạp mà không cần phải hiểu rõ hoặc cố gắng ghi nhớ, trẻ có thể học một ngoại ngữ trong khoảng thời gian chưa đến sáu tháng.
Các em bé học tiếng mẹ đẻ thông qua não phải. Trong khi đó, các học sinh trung học dùng sách giáo khoa và cố gắng nhồi nhét kiến thức từ sách giáo khoa vào não trái của mình. Bán cầu não trái sử dụng các mạch ý thức để xử lý thông tin khi cần thiết, song, hệ thống này sẽ khó thích ứng để xử lý được một cuộc hội thoại tiếng Anh thông thường. Trái lại, bán cầu não phải phát triển khả năng ghi nhớ bằng việc thu nạp một lượng lớn thông tin ở tốc độ cao và xử lý thông tin tự động ở tốc độ cao.
Rèn luyện trí nhớ hình ảnh để phát triển trí nhớ não phải
Một khi não phải được kích hoạt, những hình ảnh và bảng biểu cần ghi nhớ sẽ đọng lại dưới dạng hình ảnh theo một trật tự nhất định. Việc này giống như bạn đang nghe lại máy ghi âm hoặc xem đầu đĩa ngay trong bộ não của mình. Trí nhớ hình ảnh là một chức năng cho phép ghi nhớ bằng hình ảnh tất cả những gì được nhìn thấy dù chỉ một lần và dễ dàng gợi lại hình ảnh này bất cứ khi nào cần thiết. Có rất nhiều trẻ có thể gợi lại các ký ức hình ảnh thông qua trí nhớ não phải.
Tại Viện Giáo dục Trẻ em Shichida Nhật Bản, chương trình học phát triển khả năng ghi nhớ của não phải được xây dựng và áp dụng cho các trẻ tiểu học có học lực kém chỉ đạt được khoảng 30% số điểm trong các môn khoa học và xã hội. Bài học được thiết kế như một trò chơi dùng các thẻ hình để liên kết các thẻ hình ở gần nhau bằng ngôn ngữ. Ví dụ, nếu một “viên đá”, “quả dâu tây” và “đôi giày” ở gần nhau, bạn có thể kể một câu chuyện như: “Ở trên một viên đá, có một quả dâu tây, quả dâu tây bị đôi giày đạp phải” để nhớ các chi tiết trên.
Trong trò chơi liên kết, các em này đã có thể nhớ được năm mươi thẻ hình và phát triển trí nhớ chụp hình. Các em còn có thể ghi nhớ hình ảnh của năm mươi bức tranh được đặt ngẫu nhiên mà chỉ cần nhìn từ một đến hai phút. Rất nhiều giáo viên ở Viện Giáo dục Shichida đã sử dụng phương pháp này để dạy các em và báo cáo lại rằng các em đã đạt được khả năng ghi nhớ tương tự.
.
Có nhiều cuốn sách viết về chủ đề làm thế nào để ghi nhớ. Tuy nhiên, rất ít tác giả miêu tả cách thức phương pháp liên kết thẻ hình để nuôi dưỡng trí nhớ hình ảnh hay trí nhớ chụp hình. Nhưng có một sự thật quan trọng là: trẻ em được học phương pháp ghi nhớ hình ảnh này từ lúc càng nhỏ thì trí nhớ chụp hình của các em càng phát triển tự nhiên hơn.
Phương pháp liên kết là một kỹ năng để ghi nhớ hai đồ vật bất kỳ bằng cách liên kết chúng bằng hình ảnh. Nếu bạn muốn con mình ghi nhớ được những từ như: “thỏ, đậu phụ, bóng bay, ô”, bạn cần tạo ra một hình ảnh liên kết những từ đó lại, ví dụ như: con thỏ đang ăn miếng đậu phụ, thả miếng đậu phụ bay lên trời bằng trái bóng bay, chọc thủng trái bóng bay bằng cái ô khiến nó nổ bốp. Phương pháp này bắt đầu thật đơn giản với hai hình ảnh và nâng dần lên tới mức độ ghi nhớ nhiều hình ảnh trên cùng một trang giấy.
Trong lịch sử, người ta đã ghi nhận được một số người có trí nhớ chụp hình siêu việt. Tony Buzan là tác giả nổi tiếng người Anh với các cuốn sách viết về nghiên cứu não bộ, phương pháp học tập và phương pháp rèn luyện trí nhớ. Ông từng viết trong cuốn Làm chủ trí nhớ của bạn rằng: có rất nhiều nhân vật nổi tiếng với trí nhớ chụp hình làm việc trong các lĩnh vực giáo dục, y tế hay tâm lý học. Những người này có não bộ bình thường nhưng điểm chung là họ đều phát hiện ra các quy luật cơ bản về hoạt động của trí nhớ ngay từ khi còn nhỏ. Đó chính là ghi nhớ thông tin dưới dạng các hình ảnh.
************************************
💖💖 Các bài tập cụ thể giúp trẻ phát huy khả năng ghi nhớ của não phải:
1 – Flashcard:
Flashcard là trụ cột của giáo dục não phải nhưng để việc học flashcard hiệu quả cần 2 tiêu chí là: tốc độ nhanh và số lượng nhiều. Trung bình trẻ nên học khoảng 100 – 400 thẻ học mỗi ngày theo phương pháp Shichida.
Ba mẹ có thể tìm thấy các phần thẻ học flashcard trên Bive.edu.vn, bao gồm:
Toán não phải:
Flashcard tiếng Việt:
Flashcard tiếng Anh:
Flashcard thế giới quanh em:
2- Linking memory:
Liên kết thẻ hình thành các câu chuyện vui vẻ, hài hước, giàu hình ảnh qua đó trẻ nhớ lại thứ tự của các thẻ hình.
Ba mẹ có thể tìm thấy:
🍉🍉 File thẻ linking memory cho bé
🍉🍉 Video bài học linking memory thiết kế sẵn
🍉🍉 Bộ câu chuyện linking memory 500 từ (tk 3 năm)
3- Trò chơi ghi nhớ tức thời:
🍉🍉 Ba mẹ có thể xem hướng dẫn và tải file tại đây.
4- Trò chơi ghi nhớ hình ảnh Mandala:
🍉🍉 Ba mẹ có thể xem hướng dẫn và tải file tại đây.
Ngoài ra, các hoạt động thiền tập, luyện tưởng tượng hình ảnh, đọc sách tranh, học bài thơ, bài hát qua thẻ tranh đều giúp gia tăng khả năng ghi nhớ của não phải.
Ba mẹ cần thêm thông tin hãy liên hệ hình số 082 203 0668 nhé!